|
Ochrona wód |
|
|
„Tereny bagienne dla czystej wody”
Na podstawie materiałów konferencyjnych Grűne Liga
Obszary
podmokłe zwane są „nerkami krajobrazu”, gdyż filtrują wodę i równoważą
stosunki wodne. Odgrywają ważną rolę w ograniczaniu zrzutów substancji
nawozowych z rozproszonych źródeł rolniczych, co znajduje
odzwierciedlenie w zapisach wielu dokumentów unijnych, począwszy od
Ramowej Dyrektywy Wodnej, helcomowskiego Planu Działań dla Bałtyku po
Strategię dla Regionu Morza Bałtyckiego. Ciągle jednak w pierwszym
cyklu realizacji Planów Gospodarowania Wodami (na lata 2010 – 2015) w
dorzeczach problem ten nie jest wystarczająco podnoszony, a co za tym
idzie, nie znajduje odzwierciedlenia w działaniach. Procesy
denitryfikacyjne zachodzące przy przepływie wody przez tereny bagienne
oraz sedymentacja fosforu i jego akumulacja w osadach znakomicie
oczyszczają wodę z azotu i fosforu, przyczyniając się do ograniczenia
procesów eutrofizacji wód powierzchniowych w basenie Morza Bałtyckiego.
Prawie 70% azotu i 44% fosforu zrzucanego do tego wrażliwego na
eutrofizację morza, pochodzi ze źródeł rozproszonych, głównie produkcji
rolnej. W wielu krajach wdrożono już programy naprawcze, mające
ograniczyć ten problem zarówno „u źródła” poprzez edukację i wdrożenie
Najlepszych Praktyk i Dostępnych Technologii jak i przy
wykorzystaniu swoistych „pułapek” na biogeny jakimi są obszary podmokłe
i bagienne.
Prawie 20-letnie doświadczenia szwedzkie na ponad 1000 jednostkach
powstałych na rolniczych terenach południowej Szwecji (w celu ochrony
Skagerraku przed eutrofizacją), wskazują na średnie redukcje azotu w
wysokości 100 kg N/ha rok (a rekordowo nawet do 1000 kg/ha rok).
Ponadto, odtworzone sztucznie tereny bagienne zwiększają
bioróżnorodność, stanowią rezerwuar wody do nawodnień rolniczych,
zwiększają retencję przeciwpowodziową. Efektywność działania tych
obszarów zależy od właściwej ich lokalizacji i zaplanowania w
krajobrazie.
Według kalkulacji przeprowadzonych przez naukowców niemieckich w ramach
programu WETTRANS, koszty retencjonowania wody mieszczą się w
przedziale 5-10 Euro/kg usuniętego azotu, co w porównaniu z kosztami
ponoszonymi w oczyszczalniach ścieków (17-66 E/kg N ) wypada dużo
korzystniej. W Niemczech, w samym tylko regionie Schlezwig-Holstein od
2000 roku nawodniono ponad 1 116 ha gruntów w ramach 139 lokalnych
projektów.
Rewitalizacja terenów podmokłych w północnozachodnich rejonach naszego
kraju jest przedmiotem badań naukowców z Uniwersytetu Szczecińskiego.
Wskazują one na możliwość łatwego odtworzenia zniszczonych przez
powszechną, schematyczną meliorację terenów podmokłych, tańszego od
pozyskiwania i budowy nowych terenów bagiennych dla ochrony cieków
wodnych. Praktyczne doświadczenia w odtwarzaniu lokalnej retencji
(zwłaszcza górskiej) ma jedno z polskich stowarzyszeń
ekologicznych – Klub Przyrodników ze Świebodzina.
[AS]
|
|
|
|