W dniach od 10 do 12 czerwca 2009 r. w ramach projektu „Eko-sanitacja terenów wiejskich w zabudowie rozproszonej w dorzeczu Górnej Wisły” odbyła się wizyta studialna do Szwecji. W wizycie uczestniczyli: przedstawiciele Polskiego Klubu Ekologicznego Kół – w Gliwicach i Krynicy, pracownicy Politechniki Śląskiej, specjaliści z Instytutu Budownictwa Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa - Górskiego Centrum Badań i Wdrożeń w Tyliczu, reprezentant Urzędu Gminy z Iwkowej oraz dziennikarka magazynu popularno – naukowego „Aura”. W wizycie wzięła udział również grupa z okręgu lwowskiego, reprezentująca ekologiczną organizację World Lab na Ukrainie oraz pracownicy Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska z Uniwersytetu w Toyko. Wyjazd do Szwecji był współorganizowany przez Gunnara Norena ze stowarzyszenia Koalicja na Rzecz Czystego Bałtyku (Coalition Clean Balic), partnera projektu. Uczestnicy odwiedzili miejscowości położone wokół Sztokholmu m.in.: Lagga, Nynas, Hedeyskolan, Trosa, Jarna, Understenshöjden, Nyckelviken, Velamsund i Gebers.

Celem wizyty było zapoznanie się z rozwiązaniami eko-sanitacyjnymi, które stosowane są w Szwecji. Zaprezentowane zostały rozwiązania gospodarowania ściekami, nie przyczyniające się do degradacji środowiska, nastawione na odzysk, zawartych w ściekach substancji nawozowych. Rozwiązania te obejmują separację u źródła ścieków domowych różnych frakcji, takich jak tzw. szare ścieki, mocz i fekalia. Mocz oddzielany jest od kału a następnie wykorzystywane są do nawożenia upraw. Dzięki tej prostej metodzie substancje nawozowe, których najwięcej jest w moczu, mogą być powtórnie wykorzystane. Prezentowane w Szwecji rozwiązania wykorzystujące stosowanie suchych toalet z separacją moczu okazały się skutecznym rozwiązaniem na terenach wiejskich. W Szwecji eksploatowanych jest około 135 000 instalacji separacji moczu, są to w większości systemy suche (bezwodne). Są to rozwiązania tanie, proste i zapewniają wysoki poziom bezpieczeństwa zdrowotnego ludności, ochrony środowiska i recyklingu (I. Bodik, P. Ridderstolpe, 2008).

Następnie zaprezentowane zostały systemy naturalnego oczyszczania ścieków m.in. na otwartym filtrze piaskowym w niewielkiej wiosce Lagga k/Uppsali. Po wstępnym oczyszczeniu w osadniku gnilnym ścieki rozprowadzane są na złożu piaskowym, gdzie następuje ich biologiczne oczyszczanie z częściowym usunięciem fosforu. System funkcjonuje bez problemów technicznym i przy niskich kosztach eksploatacyjnych. Nie stosowane są żadne substancje chemiczne, zużycie energii elektrycznej jest niskie, a produkcja osadów minimalna. Końcowym etapem oczyszczania jest kaskada stawów. Zostały zaprezentowane również inne naturalne systemy oczyszczania ścieków m.in. oczyszczalnie hydrofitowe, stawy osadowe, systemy nawadniania ściekami.

Studyjny wyjazd do Szwecji wzmocnił międzynarodową współpracę, oraz umożliwił wymianę poglądów, zapoznanie się z pracami badawczymi, metodami planowania i finansowania oraz rozwiązaniami technicznymi dotyczącymi metod postępowania z ekskrementami, ściekami i osadami.

I. Bodik, P. Ridderstolpe, 2008, „ZRÓWNOWAŻONA SANITACJA W EUROPIE ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ – wychodząc naprzeciw potrzebom małych i średnich osiedli ludzkich”, 68 – 74.


Prezentacja Ekosanitacja w Szwecji - HTLM

Prezentacja Ekosanitacja w Szwecji - PDF

Prezentacja Ekosanitacja w Szwecji - SWF