NIETOPERZ - nocny przyjaciel
Halina Stolarczyk

Czy znasz ...
...przesądy i mity związane z nietoperzami?

    Nietoperze to niezwykle tajemnicza grupa zwierząt. Dlatego wśród ludzi już od zarania dziejów cieszą  się  złą  sławą  a  w  wielu  kulturach  przypisuje  im  się  cechy  demoniczne. 
Tak było w starożytnej Babilonii, czy Rzymie oraz europejskim średniowieczu. Wierzono na przykład, że wysysają krew z niemowląt, wplątują  się  we  włosy,  sieją  niepokój i  przynoszą  nieszczęście.  W chrześcijaństwie  nietoperz  stal  się  jednym z  wcieleń  diabła i  pomocnikiem  czarownic.  Niektóre  z tych poglądów związanych z demonologią ludową  przetrwały do dzisiaj i nie mają żadnego uzasadnienia naukowego. Wynikają raczej z braku wiedzy o tych fascynujących zwierzętach. Mogą być natomiast związane z nocnym i tajemniczym trybem życia tych zwierząt, które unikając ludzi  zamieszkują ciemne, mroczne miejsca, tam gdzie ludzie z reguły boją się wchodzić: podziemia i jaskinie, wieże i strychy kościelne - skąd jak duchy wylatują o zmroku. Ludzie się ich boją i unikają, bardzo często tępią.

    Są kultury, w których nietoperz to symbol pozytywny. Najbardziej znanym przykładem jest kultura chińska, tam nietoperz jest uważany za zwierzę przynoszące szczęście. Chiński symbol szczęścia jest otoczony wizerunkami czterech nietoperzy, także obecność w domu nietoperza przynosi szczęście.
Największym zagrożeniem dla nietoperzy jest sam człowiek.
Czy uda się wykorzenić z podświadomości ludzi mroczne mity na ich temat? Myślę, że to jest możliwe, tym bardziej, że w wielu krajach w tym również i w Polsce zaszły duże pozytywne zmiany w nastawieniu człowieka do przyrody i jej ochrony.

    Na zachodzie już od dawna  prężnie rozwija się społeczny "ruch nietoperzowy", dążący do lepszego poznania i ochrony tych tajemniczych sprzymierzeńców człowieka. Również w Polsce od kilku lat wzrasta zainteresowanie tymi zwierzętami. Powstało już kilka organizacji, które poprzez propagowanie wiedzy, ochronę miejsc zimowania, budowę specjalnych letnich kryjówek i inne działania, starają się ratować nietoperze. Zgodnie z prawem nietoperze są pod ścisłą ochroną gatunkową W miejscach występowania przyrodniczo cennych kolonii nietoperzy tworzy się obszary Natura 2000 tzw. nietoperzowe. Obszary Natura 2000 dla nietoperzy powstają w miejscach, które stanowią schronienie zarówno dla koloni letnich, jak i zimowych.

Najsłynniejsze z nich to:
Rezerwat „Nietoperek” – na Pojezierzu Lubuskim, największa w Europie środkowej kolonia nietoperzy
Ostoje Nietoperzy Beskidu Wyspowego – obszar utworzony dla ochrony kolonii rozrodczy Podkowca Małego, Nocka Orzęsionego i Nocka Dużego.

Obszary Natura 2000 tworzy się nie tylko w miejscach wielkich kolonii. Czasem wystarczy, że na strychu kościoła lub cerkwi występuje kolonia rzadkich nietoperzy, by stał się on takim obszarem, Np. strych cerkwi w Krynicy.

Na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego występuje 17 z 25 gatunków nietoperzy zaobserwowanych w Polsce. Park ten umieścił sylwetkę nietoperza w swoim godle.