Polski Klub Ekologiczny - Koło Miejskie w Gliwicach

Potrzeba większej spójności polityk na rzecz rozwoju!
– brzmiał główny postulat NGOs
na zakończonym niedawno
19 Wspólnym Zgromadzeniu Parlamentów UE-AKP.

Izabela Wilczyńska
Polska Akcja Humanitarna

Mimo, że Unia Europejska jest jednym z największych donorów pomocy rozwojowej dla krajów najbiedniejszych, to jednocześnie polityki rolna, handlowa i rozwojowa Unii bardzo często uniemożliwiają i blokują rozwój tych krajów - mówili jednogłośnie przedstawiciele organizacji pozarządowych podczas 19 Wspólnego Zgromadzenia Parlamentów Unii Europejskiej i krajów AKP (Afryki, Karaibów i Pacyfiku). Spotkanie to odbyło się w dniach 27 marca - 1 kwietnia w Hiszpanii.

Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne AKP - UE (Joint Parliamentary Assembly ACP-EU)
zostało ustanowione 23 czerwca 2000 r. w następstwie układu o stowarzyszeniu, zwanego obecnie porozumieniem z Cotonou, które wiąże Unię Europejską z 78 państwami AKP. Celem porozumienia jest poprawa poziomu życia i rozwoju gospodarczego państw AKP i nawiązanie ścisłej współpracy między tymi państwami, a Unią Europejską. Przedstawiciele 78 państw AKP spotykają się z posłami Parlamentu Europejskiego dwa razy w roku na tygodniowym posiedzeniu parlamentarnym. Posiedzenia odbywają się na przemian w jednym z państw AKP i kraju pełniącym w danym roku Prezydencję w Unii Europejskiej. Uczestnikami wydarzenia w randze obserwatorów są przedstawiciele lokalnych i zagranicznych organizacji pozarządowych zajmujących się współpracą rozwojową. Na ostatnim posiedzeniu polskie organizacje pozarządowe były reprezentowane przez Polską Akcję Humanitarną, Polski Klub Ekologiczny oraz Polską Zieloną Sieć. Oprócz dyskusji na bieżące tematy jak koordynacja działań na Haiti, sytuacja w Południowym Sudanie, ekonomiczne i społeczne skutki zmian klimatu oraz społeczne konsekwencje kryzysu finansowego dla globalnej ekonomii. Bardzo dużo miejsca zajęły jak zawsze negocjacje dotyczące porozumień handlowych (EPAs – European Partnership Agreements) pomiędzy Unią, a Krajami AKP, w tym przede wszystkim te dotyczące rolnictwa. Wiele państw rozwijających się ocenia proponowane im przez Unię rozwiązania, jako niesprawiedliwe i blokujące ich rozwój gospodarczy. Analiza polityk rolnych, handlowych i rozwojowych Unii Europejskiej pokazuje jednoznacznie, że interesy krajów rozwiniętych wygrywają z realizacją prawa do żywności i Milenijnych Celów Rozwoju.

Organizacje pozarządowe obecne na dziewiętnastym JPA skupiły się na nagłaśnianiu potrzeby spójności polityk na rzecz rozwoju w kontekście walki z głodem, prezentując niekonsekwencje Wspólnej Polityki Rolnej UE (WPR). WPR pozwala Unii Europejskiej dążyć w kierunku niezależności żywnościowej dzięki ochronie własnych rynków przed rynkami światowymi i poprzez liczne instrumenty wsparcia i modernizacji rolnictwa UE. Mechanizmy te opierają się głównie na dotowaniu europejskich produktów i eksportowaniu ich po zaniżonych cenach na rynki krajów najuboższych. Są one tam tańsze niż te wyprodukowane lokalnie, co prowadzi do upadku produkcji na tych rynkach. Krytyka WPR nie ogranicza się do dotowania produktów europejskich, ale dotyczy również nierównego podziału subsydiów pomiędzy duże i małe gospodarstwa rolne, co przyczynia się do zanikania tych ostatnich. W konsekwencji obecna WPR po pierwsze promuje rolnictwo intensywne, które nie dba o środowisko naturalne, a po drugie kształtuje handel zagraniczny, który szkodzi rolnictwu krajów rozwijających się.

W czasie JPA organizacje zajmujące się rozwojem podkreślały kluczową rolę Parlamentu Europejskiego w działaniach na rzecz większej spójności unijnych polityk. Poprzez szereg reform instytucjonalnych Parlament Europejski stał się jednym z głównych podmiotów w ramach UE. PE zatwierdza urząd Komisji Europejskiej, wybiera Przewodniczącego Komisji i udziela aprobaty poszczególnym członkom kolegium komisarzy. Ponadto, budżet unijny, a także porozumienia handlowe negocjowane przez Unię muszą być zatwierdzone przez PE. Od przyjęcia traktatu lizbońskiego procedura współdecydowania Parlamentu i Rady stała się zwykłą procedurą legislacyjną, dzięki czemu PE głosuje nad wszystkimi ważnymi decyzjami związanymi z WPR. Rosnące uprawnienia PE wiążą się z coraz większą odpowiedzialnością w dziedzinie spójności europejskich polityk na rzecz rozwoju. PE, który do niedawna był mało aktywny w tym zakresie, dużo bardziej angażuje się w te zagadnienia od czasu wyborów w czerwcu 2009 roku, czego dowodem jest raport opublikowany z inicjatywy poselskiej dotyczący spójności unijnych polityk na rzecz rozwoju, którego sporządzenie powierzono posłance Franzisce Keller pod koniec 2009 roku.

Ważne jest by posłowie do PE zastanawiali się w sposób bardziej systematyczny nad spójnością ich decyzji z rozwojem. W przypadku wątpliwości dysponują oni instrumentami, takimi jak przesłuchania czy zapytania, dzięki którym uzyskują dodatkowe informacje i precyzyjne uzasadnienia od Komisji Europejskiej lub Rady Europy. W przypadku ujawnienia braku spójności, posłowie mogą proponować poprawki lub też czynić rekomendacje w pozostałych dziedzinach tak by decyzje stały się spójne z rozwojem. W celu osiągnięcia większego postępu w tym zakresie Parlament Europejski powinien poprawić swoją wewnętrzną organizację. To mogłoby, jak proponowała posłanka Keller, odbyć się poprzez stworzenie podkomisji „spójność polityk na rzecz rozwoju” w obrębie komisji zajmujących się kwestiami mającymi największy wpływ na rozwój tj: handlu międzynarodowego, rozwoju oraz rolnictwa i rozwoju wiejskiego, a następnie powołanie w tej dziedzinie komisji zaangażowanej, która łączyłaby trzy wyżej wymienione komisje. Ponadto, każda grupa polityczna mogłaby wskazać swojego koordynatora do spraw spójności polityk, którego zadaniem byłoby dbanie o stanowisko wspólne dla całej grupy. Wymienione propozycje nie wyczerpują oczywiście wszystkich możliwości, kluczowa jest jednak wola polityczna do rzeczywistej pracy nad spójnością polityk na rzecz rozwoju, będącej niezbędnym elementem działań na rzecz zmniejszenia globalnych nierówności i walki z ubóstwem.

Kampania WYŻYWIĆ ŚWIAT prowadzona w ramach projektu „Przeciwko głodowi – bądźmy konsekwentni!” realizowana jest w Polsce przez Polski Klub Ekologiczny Koło Miejskie w Gliwicach wspólnie z Polską Zieloną Siecią. Koordynowany jest przez Francuski Komitet na Rzecz Solidarności Międzynarodowej. Organizacjami wspierającymi kampanię są: Polska Akcja Humanitarna (PAH), europejska sieć EUROSTEP, Evert Vermeer Stichting (Holandia), COSPE i Terra Nuova (Włochy), Germanwatch (Niemcy), SOS Faim (Belgia i Luksemburg).

Projekt jest dofinansowany ze środków Unii Europejskiej.