Dobiega końca projekt BEARS Implementation. Wypracowane w nim rozwiązania przyczyniające się do poprawy stanu Bałtyku poprzez ograniczenie zanieczyszczenia pochodzącego z rolnictwa są wdrażane w kilkudziesięciu gospodarstwach w Polsce i krajach, których rzeki wpadają do Bałtyku. Działania mające na celu zintegrowanie i wzmocnienie kompetencji ludzi działających na rzecz rozwoju zrównoważonej produkcji, przetwórstwa i dystrybucji żywności przynoszą już wymiernie korzyści. Jednym z ważnych założeń projektu było budowanie tzw. Sustainable Food Societies, co można przetłumaczyć, jako zrównoważone żywnościowo społeczeństwo i choć nazwa ta brzmi dosyć skomplikowanie to idea, która za nią stoi jest prosta i zgodna z naturalnymi potrzebami człowieka. Jest to prawo ludzi do spożywania żywności wytworzonej w sposób naturalny, z zachowaniem szacunku dla pracy ludzkiej i środowiska. Konsument kupujący żywność powinien mieć świadomość, w jaki sposób została ona wytworzona, za co tak naprawdę płaci i co otrzymuje w zamian. Sprzedaż produktów bezpośrednio przez rolnika jest najlepszym sposobem nawiązywania trwałych relacji z klientem, który kupując nie tylko nabywa sam produkt, ale otrzymuje gwarancję jego pochodzenia i jakości. Kupowanie produktów w gospodarstwie jest niewątpliwie jedną z najbardziej pożądanych relacji rolnik-konsument, jednak wiążą się z nią pewne niedogodności, takie jak odległość gospodarstwa od miasta, inny tryb pracy rolnika i konsumenta, czy brak możliwości dojazdu do gospodarstwa przez osoby nie posiadające własnego środka transportu. Coraz bardziej popularne w naszym kraju są paczki od rolnika, które dostarczane są do konsumentów. W tym przypadku również skracamy łańcuch pośredników, dzięki czemu korzyści mają zarówno rolnicy, jak i konsumenci, ale to rozwiązanie wiąże się z pewnymi ograniczeniami – przede wszystkim najczęściej wyklucza osoby, które nie posługują się komputerem. Kolejnym sposobem na budowanie wzajemnych relacji rolnik-konsumet są kiermasze ekologiczne i bazary z żywnością ekologiczną. W Polsce mamy kilka miejsc tego typu, jedne odbywają się regularnie, inne raz na jakiś czas. Przykładem jest tu Gliwicki Kiermasz Żywności Ekologicznej i Tradycyjnej – Natura, zdrowie, kultura. Kiermasz jest organizowany przez Polski Klub Ekologiczny na zasadach non-profit, co oznacza, że PKE nie czerpie z niego zysków. Możliwe jest to dzięki środkom finansowym pozyskanym przez PKE z różnych źródeł – głównie z Unii Europejskiej. Rolnicy przyjeżdżający na kiermasz z całej Polski sprzedają swoje produkty konsumentom, którzy czekają na ten dzień cały rok. Kiermasz gromadzi najwięcej rolników prowadzących swoje gospodarstwa w systemie z zamkniętym obiegiem substancji odżywczych ERA (Ecological Recykling Agriculture). Jest to miejsce nieco odmienne od bazaru ekologicznego, gdyż tu poza możliwością kupna produktów, można wziąć udział w warsztatach dla konsumentów na temat racjonalnego żywienia, sposobów produkcji żywności i wpływu tej produkcji na środowisko. Konsumenci mają możliwość świadomego uczestniczenia w budowaniu społeczeństwa zrównoważonego żywnościowo. Projekt BERAS Implementation miał za zadanie zainicjować i wesprzeć proces pozytywnych zmian w świadomości i działaniu – zarówno rolników, jak i konsumentów i tak się stało. Dalsza praca w tym zakresie jest konieczna i będzie możliwa dzięki wypracowanym przez działania projektowe narzędziom – takim jak Centra Informacji BERAS w Tarnogrodzie, Biadaczu Kamienisko, Trzcińsku, Juchowie, Łabiszynie i Pokrzydowie, podręcznikom dla rolników i przetwórców oraz przede wszystkim ludziom pracującym na rzecz rozwoju rynku produktów ekologicznych w Polsce. [AJ]