Ochrona wód Konferencja „Rolnictwo - główną przyczyną eutrofizacji morza Bałtyckiego” W dniach 3 – 4 listopada br. w Centrum Wodnym SGGW w Warszawie Polski Klub Ekologiczny Koło Miejskie w Gliwicach we współpracy z Komitetem Polskim Globalnego Partnerstwa dla Wody GWPPL i Koalicją Czystego Bałtyku zorganizowali dwudniową konferencję na temat możliwości ograniczania ucieczki substancji nawozowych z produkcji rolnej, jako głównej przyczyny eutrofizacji morza Bałtyckiego. Konferencja byłą współfinansowana ze środków Unii Europejskiej. Celem konferencji było zwrócenie uwagi na ucieczkę substancji nawozowych z produkcji rolniczej do wód jako główne źródło eutrofizacji morza Bałtyckiego oraz odpowiedzenie sobie na pytania:   - w jakim stopniu rolnictwo jest odpowiedzialne za zanieczyszczenie wód?   - czy są metody, które procesy ucieczki biogenów z rolnictwa i eutrofizacji wód mogą zatrzymać, bądź ograniczyć?   Specjaliści z Polski, Szwecji, Niemiec i Węgier podzielili się swymi doświadczeniami w zakresie ograniczania spływu biogenów do Morza Bałtyckiego i Czarnego. Wszystkie prezentacje były ciekawe i przekazywały różnorodny punkt widzenia na problem przedstawiony w wykładzie wprowadzającym autorstwa sekretarza generalnego Koalicji Czystego Bałtyku Gunnara Norena pt. „Eutrofizacja morza Bałtyckiego – nierozwiązywalnym problemem?”    Dr Wiesław Podyma (Ministerstwo Rolnictwa) wykazał udział Polski w ograniczeniu zrzutów związków fosforu i azotu do Bałtyku na przestrzeni ostatnich 20 lat i zaprezentował instrumenty jakie są dostępne we Wspólnej Polityce Rolnej służące temu ograniczeniu. Szerzej te instrumenty omówiła dr Kataryna Pastuszczak (Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu) w aspekcie stosowania ich na Obszarach Szczególnie Narażonych (OSN) przez konkretne gospodarstwo rolne.   Ciekawy program GEF chroniący wody w zlewni Dunaju, przedstawił prof. Csaba Juhas (Uniwersytet w Debreczynie). Prócz tego zostały zaprezentowane przyjazne dla środowiska i społecznie właściwe sposoby rozwiązań tego problemu na podstawie wdrażanych projektów (BERAS, LIFE+EKOROB,) oraz zasady rolnictwa z recyklingiem substancji odżywczych.    Istotę problemu nadmiernego spływu substancji odżywczych zidentyfikował prof. Józef Tyburski (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski):   1.Intensywne rolnictwo konwencjonalne, a w szczególności gospodarstwa z fermowym chowem zwierząt są największym zagrożeniem zarówno dla wód gruntowych jak i powierzchniowych.   2. Najlepszą metodą przeciwdziałania zanieczyszczeniu wód (biogenami oraz środkami ochrony roślin) jest ograniczanie skali przemysłowego chowu zwierząt oraz powierzchni przenawożonych i schemizowanych plantacji.   3. Rachunek ekonomicznej opłacalności produkcji rolnej należy rozszerzyć o koszty środowiskowe (m.in. eutrofizacja i zanieczyszczenie wód pestycydami, uproszczenie krajobrazu, utrata bioróżnorodności) oraz koszty społeczne.   Doświadczenia niemieckie we wdrażaniu zaleceń Konwencji HELCOM (Załącznik III, Część II) w formie „regulacji” do zwalczania zanieczyszczeń środowiska pochodzących z rolnictwa przedstawił Dr.Dietrich Schulz z Federalnej Agencji Środowiskowej z Dessau. Główne zastosowane  instrumenty to Najlepsza Praktyka Ekologiczna (NPE) i Najlepsza Dostępna Technologia (NDT). Dla państw członkowskich HELCOM, członków Unii Europejskiej ramy dla krajowej legislacji i planów działania stanowią Dyrektywa Azotanowa i Ramowa Dyrektywa Wodna. W Niemczech Dyrektywa Azotanowa została wprowadzona do prawa narodowego poprzez Ustawę Nawozową i zarządzenie o stosowaniu nawozów, które ustalają szczegóły i precyzują wymagania prawne dla dobrej praktyki rolniczej odnośnie stosowania nawozów.   Podsumowując: Nie każda działalność rolnicza jest przyczyną zanieczyszczenia wód substancjami odżywczymi, lecz klucz do poprawy sytuacji leży w świadomości i aktywności rolników, którzy stosując odpowiednie metody rolnicze mogą ten proces ograniczyć. Dużą role do odegrania mają w tym procesie zaimplementowane instrumenty Wspólnej Polityki Rolnej UE, które winny wspierać prośrodowiskową aktywność rolników.   W drugim dniu konferencji zorganizowano wyjazd do gospodarstwa, które zastosowało dobre praktyki rolno-środowiskowe w celu rozwiązania tego problemu. Zobacz prezentacje wstecz